وب اپلیکیشن یا همان PWA چیست و چه کاربردی دارد؟
در سال‌های اخیر، وب اپلیکیشن پیش‌رونده (PWA) هواداران زیادی در بین توسعه‌دهندگان به دست آورده است. اما شاید از خودتان بپرسید که وب اپلیکیشن چیست و کدام ویژگی‌های آن موجب محبوبیت بالای شده است.
کاربران به کمک PWA می‌توانند به همان روشی که با یک اپلیکیشن تعامل می‌کنند، وب اپلیکیشن را نیز نصب کرده و از آن استفاده کنند. در واقع، این تکنولوژی امکان ایجاد تجربه‌ای مشابه با اپلیکیشن‌های معمولی را برای کاربران فراهم می‌آورد. توجه کنید که امروزه اگر بخواهید، می‌توانید وب اپلیکیشن پیش‌رونده را نیز در فروشگاه‌های نرم‌افزار (app stores) انتشار دهید.
اما وب اپلیکیشن سایت‌هایی هستند که طوری ارتقا یافته‌اند تا روی پلتفرم‌های پشتیبان خود عملکردی مانند اپلیکیشن‌های معمولی داشته باشند، در حالی که روی سایر مرورگرها عملکردی مانند سایت‌های معمولی خواهند داشت. در واقع، PWA را باید یک انقلاب در جهان فناوری دانست.
خوب است به این نکته اشاره کنیم که شرکت‌های بزرگی مانند گوگل و مایکروسافت بخشی از جنبش وب اپلیکیشن پیش‌رونده به شمار می‌آیند و هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که حاکی از دست کشیدن آنها از این تکنولوژی باشد. در این مطلب از جوانب مختلفی به این سوال پاسخ می‌دهیم که PWA چیست.
بنابراین، اگر می‌خواهید با این فناوری انقلابی آشنا شوید، توصیه می‌کنیم این مطلب را با دقت مطالعه کنید.
وب اپلیکیشن پیش‌رونده یا PWA چیست؟
ساده‌ترین پاسخ به سوال وب اپلیکیشن پیش‌رونده چیست می‌تواند این باشد که این اصطلاح به سایتی اشاره می‌کند که ظاهر و رفتاری مشابه اپلیکیشن‌های موبایل دارد. این فناوری به منظور بهره‌مندی کاربران از ویژگی‌های ابزارهای موبایل تولید شده است، طوری که دیگر مجبور به استفاده از فروشگاه‌های نرم‌افزار، خرید و یا دانلود نرم‌افزار روی دستگاه خود نباشند. برخلاف نرم‌افزارهای معمولی، کاربران از موتورهای جستجو برای دسترسی به این اپلیکیشن‌ها استفاده می‌کنند.
فناوری PWA کسب‌وکارهای حوزه تجارت الکترونیک را از ساخت و توسعه اپلیکیشن‌ها برای چند سیستم عامل موبایل بی‌نیاز می‌سازد. محتوای وب اپلیکیشن‌ها، دقیقاً مانند ویدیوهای یوتیوب، به صورت پیش‌رونده دانلود می‌شوند. به این صورت، کاربران تجربه‌ای مطلوب‌تر از سایت‌های سنتی، که از طراحی واکنشی استفاده می‌کنند، به دست خواهند آورد.
در اینجا باید این نکته را نیز به پاسخ وب اپلیکیشن چیست اضافه کنیم که هدف از این فناوری کم‌رنگ کردن تفاوت بین اپلیکیشن‌های معمولی و وب موبایل است. برای این منظور، بسیاری از مزایای اپلیکیشن‌های موبایل به مرورگرها انتقال داده می‌شوند. در وب اپلیکیشن از تکنولوژی‌های استاندارد بهره می‌گیرند و آن را در ظرف (Container) ایمن و مخصوصی اجرا می‌کنند که از طریق اینترنت در دسترس قرار می‌گیرد. آنها از اعلان‌های لحظه‌ای وب، قابلیت کاربری آفلاین و دسترسی از طریق صفحه نمایش اصلی بهره می‌گیرند تا کارکردی مشابه اپلیکیشن‌های معمولی موبایل داشته باشند.
در ساخت وب اپلیکیشن (Progressive Web Apps) از چه فناوری‌هایی استفاده شده است؟
واقعیت این است که پاسخ به روش ساخت PWA چیست، آسان نیست. باید بگوییم که وب اپلیکیشن به کمک تنها یک تکنولوژی خاص ساخته نشده است. همان‌طور که قبلاً هم اشاره کردیم، این یک انقلاب در حوزه تکنولوژی است، یعنی با فلسفه جدیدی برای تولید اپلیکیشن‌های وب سروکار داریم که از الگوها، APIها و سایر ویژگی‌های خاص خود پیروی می‌کند.
شاید وقتی که با PWA مواجه می‌شوید، در ابتدا نتوانید آن را از سایر وب اپلیکیشن‌ها تشخیص دهید. یک اپلیکیشن زمانی پیش‌رونده دانسته می‌شود که از شرایط لازم خاصی پیروی کند یا قادر به اجرای برخی ویژگی‌ها باشد. برای مثال، می‌توانیم به کاربری آفلاین، نصب‌پذیری، تطبیق‌پذیری آسان، قابلیت ارسال اعلان‌های لحظه‌ای (پوش نوتیفیکیشن، push notificatiob) و غیره اشاره کنیم.
در پاسخ به progressive web application چیست باید به این توجه داشته باشید که دو رویکرد به رندر کردن سایت‌ها وجود دارد، که عبارتند از رندرینگ سمت سرور (SSR) و رندرینگ سمت مشتری (CSR). اما بهترین نتیجه زمانی به دست می‌آید که SSR و CSR با هم ادغام می‌شوند. شما می‌توانید سایت خود را در سمت سرور رندر کنید، محتوای آن را ذخیره‌سازی کنید و سپس رندرینگ خودتان را در سمت مشتری به‌روزرسانی کنید. پس نه تنها بارگذاری اولیه صفحه به دلیل SSR سریع انجام می‌شود، بلکه گردش در بین صفحات نیز تسهیل خواهد شد چون مشتری برای رندر کردن مجدد صفحه تنها به بخش‌هایی که تغییر کرده‌اند، نیاز خواهد داشت.
اما وب اپلیکیشن چیست؟ این فناوری را می‌توانید به کمک هر رویکردی بسازید، لیکن توجه کنید که برخی رویکردها بهتر از رقبای خود عمل می‌کنند. برای مثال، می‌توانیم بگوییم که محبوب‌ترین رویکرد همان مفهوم app shell است که SSR و CSR را دقیقاً به همان شیوه‌ای که توضیح دادیم، با یکدیگر ادغام می‌کند. توجه داشته باشید که برای نوشتن این اپلیکیشن‌ها معمولاً از زبان‌های HTML، CSS و JavaScript استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: بازار کار زبان های مختلف برنامه نویسی در ایران و جهان
ویژگی‌های استفاده از وب اپلیکیشن یا PWA چیست؟
وب اپلیکیشن پیش‌رونده ویژگی‌های متعددی دارد که آن را وب سنتی و اپلیکیشن‌های معمولی موبایل متمایز می‌سازد. در این بخش از پاسخ به وب اپلیکیشن پیشرو چیست، تعدادی از این ویژگی‌ها را برمی‌شماریم:
واکنش‌پذیری کامل و سازگاری با مرورگر
این اپلیکیشن‌ها مطابق اصول ارتقای پیش‌رونده (progressive enhancement principles) ساخته می‌شوند. ارتقای پیش‌رونده یکی از استراتژی‌های طراحی وب است که کارکردهای پایه‌ای و محتوا را در اختیار تمام متقاضیان قرار می‌دهد. مطابق این استراتژی، مهم نیست که کاربران از چه مرورگری استفاده می‌کنند یا کیفیت اتصال آنها به اینترنت در حین انتقال ورژن‌های پیچیده صفحات چگونه است.
با تمام مرورگرها و هر وسیله‌ای، بدون توجه به اندازه صفحه یا سایر خصوصیات، سازگار است. بنابراین، کاربران تبلت یا موبایل تجربه یکسانی خواهند داشت. اگر بخواهید، حتی می‌توانید این اپلیکیشن‌ها را برای دسکتاپ خود نیز تنظیم کنید.
استقلال از اتصال به اینترنت
این یکی از ویژگی‌های مفیدی است که نباید آن را در پاسخ PWA چیست، فراموش کنیم. اپلیکیشن‌های وب نه تنها با شبکه ضعیف اینترنت قابل دسترسی و استفاده هستند، بلکه قابلیت کارکرد آفلاین نیز دارند. به این صورت، کارکرد آنها مستقل از اینترنت هم امکان‌پذیر است.
رابط کاربری مشابه اپلیکیشن‌های معمولی
این اپلیکیشن‌ها از رابط‌های اپلیکیشن‌های معمولی تقلید می‌کنند. به این صورت، با محیطی آشنا و مشابه روبرو خواهید بود.
اعلان‌های لحظه‌ای
اگر از پوش نوتیفیکیشن به عنوان بخشی از یک استراتژی پیام‌رسانی مناسب استفاده شود، مشتریان به آن علاقه‌مند خواهند شد و انگیزه استفاده از اپلیکیشن را در آنها افزایش خواهند داد.
به‌روزرسانی خودکار
اپلیکیشن وب‌ها قادرند خود را به صورت خودکار به‌روزرسانی کنند، پس همیشه تازه خواهند بود.
ایمنی
این اپلیکیشن‌ها از طریق HTTPS اجرا می‌شوند، پس کاربران غیرمعتبر نخواهند توانست به محتوای آنها دسترسی پیدا کنند.
قابلیت دسترسی و نصب آسان
درست است که موتورهای جستجو PWAها را به عنوان اپلیکیشن دسته‌بندی می‌کنند، اما معمولاً نمی‌توانید از طریق فروشگاه‌های نرم‌افزار به آنها دسترسی پیدا کنید. در عوض، می‌توانید به سادگی از طریق URL به وب اپلیکیشن مورد نظر خود دسترسی یابید. نصب این اپلیکیشن‌ها نیز فرایندی ساده است که شامل باز کردن سایت و افزودن آن به صفحه نمایش وسیله الکترونیک خودتان می‌شود.
در این بخش از پاسخ سوال وب اپلیکیشن چیست، باید بر این نکته تاکید کنیم که این اپلیکیشن‌ها کارکردهای خود را از اپلیکیشن‌های معمولی موبایل و وب نیز به دست می‌آورند. آنها می‌توانند، بدون توجه به نوع سیستم عامل و وسیله الکترونیک شما، به سرعت اجرا شوند و کارکردی بهبودیافته را ارائه می‌دهند. با توجه به ویژگی‌های یادشده در این بخش، PWAها می‌توانند تجربه کاربری را نیز تا اندازه زیادی بهبود بخشند.
معایب استفاده از وب اپلیکیشن یا PWA چیست؟
با وجود تمام ویژگی‌های مفید آنها، وب اپلیکیشن‌ها معایب خاص خود را نیز دارند. در این بخش از توضیح PWA چیست به سه مورد از معایب آن اشاره می‌کنیم.
- سازگاری با iOS
از وقتی که iOS 11.3 تولید شده، امکان اجرای وب اپلیکیشن روی وسایل الکترونیکی Apple نیز فراهم آمده است، اما این فناوری با نسخه‌های قدیمی‌تر سیستم عامل این شرکت سازگار نیست. علاوه بر این، اپل به PWAها اجازه نمی‌دهد به بسیاری از ویژگی‌های مهم، از قبیل Touch ID، Face ID، ARKit، بلوتوث، سریال، Beacons دسترسی داشته باشند.
- مشکلات وسایل موروثی (Legacy Devices)
تنها چند سال از تولید اولین وب اپلیکیشن می‌گذرد، پس جای تعجب نیست که موبایل‌های قدیمی‌تری که تنها به مرورگرهای وب قدیمی مجهز هستند، به خوبی از آنها پشتیبانی نمی‌کنند. هرچند که این مشکل به مرور زمان حل خواهد شد، اما می‌تواند یکی از دلایل گله‌مندی کاربران از تعدادی از شرکت‌ها باشد.
- PWAها هر وظیفه‌ای را برایتان انجام نمی‌دهند
وقتی که PWAها را با اپلیکیشن‌های وب سنتی مقایسه می‌کنیم، می‌بینیم که در برخی موارد شاید نتوانند تمام وظایف یک اپلیکیشن موبایل را انجام دهند. از سوی دیگر، این فناوری‌ها معمولاً به کمک زبان برنامه‌نویسی JavaScript نوشته می‌شوند، پس میزان باتری بیشتری مصرف می‌کنند.
تفاوت وب اپلیکیشن با اپلیکیشن‌های iOS، اندروید و ویندوزی چیست؟
در این بخش از پاسخ به سوال وب اپلیکیشن چیست، به مقایسه آن با اپلیکیشن‌های معمولی انواع سیستم عامل‌ها از دید کاربر می‌پردازیم. به این صورت می‌توانید از منظر یک کاربر نیز به این فناوری جدید نگاه کنید.
وب اپلیکیشن پیشرو بدون نیاز به دانلود به آسانی نصب می‌شود
تعداد دانلود اپلیکیشن‌ها به صورت روزافزونی در حال کاهش است. دلیل این است که کاربران ابتدا باید اپلیکیشن مورد نظر خود را در فروشگاهی پیدا کرده و قصد خود برای نصب آن را تایید کنند. سپس، باید منتظر باشند تا فرایند دانلود و نصب به اتمام برسد. و سرانجام باید مجوزهای دسترسی مختلفی را به اپلیکیشن بدهند تا بتوانند فقط یک یا دو بار از آن استفاده کنند.
اما برای دسترسی به وب اپلیکیشن‌های پیش‌رونده نیازی به فروشگاه نرم‌افزار یا حتی نصب ندارید. شما می‌توانید به سادگی اپلیکیشن را در مرورگر خود اجرا کنید و آن را به صفحه نمایش اصلی اضافه کنید.
عملکرد هردو خوب است، اما اپلیکیشن‌های معمولی عملکرد بهتری دارند
وقتی که PWAها را با سایت‌های موبایل مقایسه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که سرعت بارگذاری آنها بالاتر است. علاوه بر این، وقتی که این اپلیکیشن‌ها را به صفحه نمایش اصلی خود اضافه می‌کنید، می‌توانید آنها را به سرعت بارگذاری کنید و به صورت آفلاین نیز مورد استفاده قرار دهید. با این وجود، کدهای محلی (native codes) سریع‌ترند و اپلیکیشن معمولی قدرتمندتر است.
اپلیکیشن‌های معمولی وظایف بیشتری را انجام می‌دهند
در بخش‌های قبلی پاسخ به PWA چیست، اشاره کردیم که این تکنولوژی به سرعت در حال پیشرفت است. اما باید این نکته را اضافه کنیم که کارکرد PWAها با محدودیت‌هایی هم روبرو است. برای مثال، پوش نوتیفیکیشن یا ژئوفنسینگ (Geofencing) خود می‌توانند محدودیت‌هایی برای این اپ‌ها باشند.
در مجموع، باید بگوییم که وب اپلیکیشن‌های پیشرو در چند سال حضور خود در صنعت آی تی توانسته‌اند جایگاه بسیار مطلوبی را به دست آورند. با این وجود، پیشرفت در این عرصه همچنان ادامه دارد و باید کارهای بیشتری انجام شود که بتوانند از برخی جهات با اپلیکیشن‌های معمولی در یک سطح قرار گیرند.
نمونه وب اپلیکیشن‌های موفق
نباید فراموش کنیم که تعدادی از شرکت‌های بزرگ و موفق از وب اپلیکیشن بهره زیادی برده‌اند. در این بخش، شما را با تعدادی از نمونه PWAهای موفق آشنا می‌کنیم.
وب اپلیکیشن Starbucks
استارباکس ابتدا یک اپلیکیشن سفارش بین‌المللی بود که برای موبایل طراحی شده بود. اما هدف نهایی این شرکت، یعنی دسترس‌پذیری آن در بازارهای موجود و تازه‌ظهور، Starbucks را مجبور کرد تا در سیاست‌گذاری خود بازنگری کند. بنابراین، اپلیکیشن خود را به یک PWA تبدیل کردند و به این روش توانستند تعداد کاربران فعال خود را تا دو برابر افزایش دهند.
وب اپلیکیشن Uber
Uber نمونه‌ای دیگر از یک اپلیکیشن معمولی است که بعداً به PWA تبدیل شد. این تغییر به دلیل نیاز این شرکت به دسترسی به همگان، بدون نگرانی درباره اتصال به اینترنت و نوع وسیله الکترونیک، صورت گرفت. بنابراین، امروزه وب اپلیکیشن Uber با اینترنت 2G هم به خوبی و با سرعت مناسب کار می‌کند. آنها به این صورت توانستند اپلیکیشنی طراحی کنند که نه تنها نیازی به دانلود ندار، بلکه در تنها 3 ثانیه بارگذاری می‌شود.
وب اپلیکیشن Pinterest
این شرکت نیز توانست با تبدیل اپلیکیشن خود به PWA از مزایایی مانند افزایش جذابیت سایت تا 60 درصد، افزایش درآمد از تبلیغات کاربران تا 44 درصد و افزایش ماندگاری کاربران در سایت تا 40 درصد بهره‌مند شود.
در میان سایر وب اپلیکیشن‌های موفق، می‌توانیم به Forbes PWA و Twitter Lite PWA اشاره کنیم.
جمع‌بندی
امروزه بسیاری از افراد از خود می‌پرسند که وب اپلیکیشن چیست و چه کاربردهایی دارد. در واقع، PWA انقلابی در حوزه تکنولوژی است که تغییرات زیادی را در تولید نرم‌افزارهای موبایل ایجاد کرده است. در این مطلب، در کنار پاسخ دادن به سوال PWA چیست، از جوانب مختلفی به کاربردها، مزایا و معایب آن پرداختیم. اکنون که آشنایی خوبی با این اصطلاح دارید، می‌توانید نیازهای خود را بسنجید و برنامه خود را برای استفاده از این فناوری تنظیم کنید.
